تأثیر ادبیّات عربی بر قصاید عربی نیّر تبریزی

چکیده نیّر تبریزی یکی از شاعران برجسته دوره قاجار است که بیشتر اشعارش را به اهل­بیت (ع) و واقعه عاشورا اختصاص داده و در کنار اشعار فارسی و ترکی، سه قصیده عربی هم دارد که در سرودن آن­ها از شاعران عرب و سبک شعری آن­ها تأثیر زیادی پذیرفته است. این تأثیرپذیری را می­توان در چهار محور مطلع قصاید، لحن خطابی، وحدت موضوع و اقتباسات و تضمینات و تلمیحات بوضوح مشاهده کرد. در مقاله حاضر، تأثیر شاعران عرب در قصاید عربی نیّر در موارد یاد شده را بررسی و مـوارد اشتراک و احیـاناً اختلاف میان آن­ها را بیان کرده­ایم و سرانجام به این نتیجه رسیده­ایم که نیّر در مطلع قصاید و لحن خطابی، بشدّت تحت تأثیر شاعران عرب؛ به ویژه شاعران دوره جاهلی و اصحاب معلّقات قرار گرفته است؛ لکن در بحث تنوّع موضوع، از شیوه شعرای عرب عدول کرده و قصایدش را با وحدت موضوع ارائه کرده است و در بحث تضمین ابیات، بیشترین تأثیر را از لامیه العجم طغرایی پذیرفته و قصیده سوّمش را بر وزن و روی آن سروده و این قصیده او بحق عنوان «لامیه الترّک» را یدک می کشد.